- તમિલનાડુ રાજ્યપાલ પર સુપ્રીમ કોર્ટનો નિર્ણય અન્ય રાજ્યો માટે પણ મોટી જીત, જાણો શા માટે
1નવી દિલ્હી: સુપ્રીમ કોર્ટે મંગળવારે (8 એપ્રિલ, 2025) પોતાના વિશેષ અધિકારોનો ઉપયોગ કરીને જાહેરાત કરી કે તમિલનાડુના રાજ્યપાલ આર.એન. રવિ દ્વારા બે થી પાંચ વર્ષ સુધી રોકાયેલા 10 વિધેયકોને મંજૂર ગણવામાં આવશે.
સુપ્રીમ કોર્ટની ન્યાયમૂર્તિ જે.બી. પારદીવાલા અને ન્યાયમૂર્તિ આર. મહાદેવનની ખંડપીઠે રાજ્યપાલની કાર્યવાહીને ‘ખોટી’ અને ‘ગેરકાયદેસર’ ગણાવી, કારણ કે આ વિધેયકો તમિલનાડુ વિધાનસભામાં પુનર્વિચાર બાદ પહેલેથી જ પસાર થઈ ચૂક્યા હતા.
હિન્દુસ્તાન ટાઈમ્સના અહેવાલ મુજબ, આ નિર્ણય ઓછામાં ઓછા પાંચ અન્ય રાજ્યોમાં ચાલી રહેલા સમાન વિવાદોને અસર કરી શકે છે.
રાજ્યપાલો માટે સમયમર્યાદા નક્કી કરવાનો આદેશ
આ નિર્ણયમાં કોર્ટે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે રાજ્યપાલોએ તેમની પાસે મોકલવામાં આવેલા વિધેયકો પર નિર્ણય લેવા માટે નિશ્ચિત સમયમર્યાદાનું પાલન કરવું પડશે. જો રાજ્યપાલ કોઈ વિધેયકને રાષ્ટ્રપતિના વિચાર માટે મોકલવા ઈચ્છે છે, તો તેમણે એક મહિનાની અંદર આ કરવું પડશે.
જો રાજ્યપાલ રાજ્ય સરકારની સલાહની વિરુદ્ધ જઈને કોઈ નિર્ણય લે છે, તો તેમણે વિધેયકને ત્રણ મહિનાની અંદર પુનર્વિચાર માટે પાછું મોકલવું પડશે અથવા રાષ્ટ્રપતિને વિચાર માટે સોંપવું પડશે.
સુપ્રીમ કોર્ટે એ પણ ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે રાજ્યપાલો લોકતાંત્રિક રીતે પસાર થયેલા વિધેયકોને રોકવા માટે દ્વારપાલનું કામ નથી કરી શકતા.
અન્ય રાજ્યો પર શું અસર પડશે?
તમિલનાડુ એકમાત્ર એવું રાજ્ય નથી જેણે પોતાના રાજ્યપાલની કાર્યવાહી સામે સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો હોય. આવી જ રીતે પંજાબ, તેલંગાણા, પશ્ચિમ બંગાળ અને કેરળે પણ તેમના રાજ્યપાલો સામે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજીઓ દાખલ કરી છે. આ તમામ રાજ્યો ભારતીય જનતા પાર્ટી (ભાજપ)ના વિરોધી પક્ષો દ્વારા શાસિત છે.
આ પણ વાંચો- ભ્રષ્ટાચાર અને પરિવારવાદના આરોપો વચ્ચે ભારતનું ન્યાયતંત્ર કેવી રીતે પારદર્શક બનશે?
કેરળ
કેરળના મુખ્યમંત્રી પિનારાઈ વિજયને કહ્યું કે રાજ્યમાં એક અભૂતપૂર્વ સ્થિતિ છે, જ્યાં વિધાનસભા દ્વારા પસાર થયેલા વિધેયકો 23 મહિના સુધી રાજ્યપાલ પાસે પેન્ડિંગ રહ્યા. હાલમાં, 6 વિધેયકો રાજ્યપાલ રાજેન્દ્ર આર્લેકર પાસે લંબિત છે.
કેરળ સરકાર તરફથી વરિષ્ઠ વકીલ કે.કે. વેણુગોપાલે 8 એપ્રિલે સુપ્રીમ કોર્ટમાં દલીલ કરી, જે બાદ કોર્ટે આ મામલાને 13 મે સુધી મુલતવી રાખ્યો.
પશ્ચિમ બંગાળ
પશ્ચિમ બંગાળ સરકારે જુલાઈ 2024માં સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી, જેમાં રાજ્યપાલ સી.વી. આનંદ બોસ અને તેમના પૂર્વગામી જગદીપ ધનખડ (જે હવે ભારતના ઉપરાષ્ટ્રપતિ છે) પર 8 વિધેયકોને રોકવાનો આરોપ લગાવ્યો.
આમાંથી 7 વિધેયકો યુનિવર્સિટીઓના વહીવટમાંથી રાજ્યપાલને હટાવવા સાથે સંબંધિત હતા. મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીની સરકાર ઈચ્છતી હતી કે રાજ્યપાલની જગ્યાએ મુખ્યમંત્રી અથવા શિક્ષણ મંત્રીને આ જવાબદારી સોંપવામાં આવે.
સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય પર પ્રતિક્રિયા આપતા પશ્ચિમ બંગાળના સંસદીય બાબતોના મંત્રી શોભનદેબ ચટ્ટોપાધ્યાયે કહ્યું કે આ આદેશ રાજ્ય સરકારના વલણને સાચું ઠેરવે છે.
તેલંગાણા
તેલંગાણા સરકારે 2 માર્ચ, 2023ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી, જેમાં તત્કાલીન રાજ્યપાલ તમિલિસાઈ સુંદરરાજન પર 10 વિધેયકોને રોકવાનો આરોપ લગાવ્યો. સુનાવણીના દિવસે રાજ્યપાલે અચાનક 3 વિધેયકોને મંજૂરી આપી, 2ને રાષ્ટ્રપતિ પાસે મોકલ્યા અને 1ને નકારી કાઢ્યું.
પંજાબ
પંજાબ સરકારે ઓક્ટોબર 2023માં સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો અને તત્કાલીન રાજ્યપાલ બનવારીલાલ પુરોહિત પર 4 વિધેયકોને રોકી રાખવાનો આરોપ લગાવ્યો.
સુપ્રીમ કોર્ટે રાજ્યપાલને ફટકાર લગાવતા કહ્યું કે લોકતંત્રમાં વાસ્તવિક શક્તિ ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓ પાસે હોય છે, રાજ્યપાલ પાસે નહીં. બાદમાં, રાજ્યપાલે 3 વિધેયકો રાષ્ટ્રપતિ પાસે મોકલ્યા અને 1ને મંજૂરી આપી.
કર્ણાટક
કર્ણાટક સરકારે પણ સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયનું સ્વાગત કરતાં એક્સ પર પોસ્ટ કરતાં લખ્યું કે, મુખ્યમંત્રી સિદ્ધારમૈયાની સરકાર રાજ્યપાલ થાવર ચંદ ગેહલોતથી નારાજ હતી, જેમણે સહકારી ક્ષેત્ર સાથે સંબંધિત વિધેયકોને રોકી રાખ્યા હતા. 7 મહિનાના વિલંબ બાદ રાજ્યપાલે સરકાર પાસેથી સ્પષ્ટીકરણ માંગ્યું, પરંતુ ફેબ્રુઆરી 2025માં 2 વિધેયકોને નકારી કાઢ્યા.
તમિલનાડુના 10 વિધેયકો કયા-કયા છે?
રાજ્યપાલ રવિના ‘બિનજરૂરી વિલંબ’ અને સુપ્રીમ કોર્ટના અગાઉના નિર્ણયોની ‘અવગણના’ને કારણે, કોર્ટે બંધારણની કલમ 142 હેઠળ પોતાના વિશેષાધિકારનો ઉપયોગ કરીને આ 10 વિધેયકોને આપોઆપ મંજૂર જાહેર કર્યા.
તમિલનાડુ સરકારે જાન્યુઆરી 2020થી એપ્રિલ 2023 વચ્ચે રાજ્યપાલને 12 વિધેયકો મોકલ્યા હતા, જેમાંથી મોટાભાગના રાજ્ય યુનિવર્સિટીઓમાં કુલપતિઓની નિમણૂક સાથે સંબંધિત હતા. પરંતુ રાજ્યપાલે તેમને મંજૂરી આપી ન હતી.
નવેમ્બર 2023માં જ્યારે તમિલનાડુ સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો, ત્યારે રાજ્યપાલે ઉતાવળમાં બે વિધેયકો રાષ્ટ્રપતિ પાસે મોકલી દીધા અને બાકીના 10 વિધેયકોને નકારી કાઢ્યા. ત્યારબાદ, તમિલનાડુ વિધાનસભાએ 18 નવેમ્બર 2023ના રોજ આ 10 વિધેયકોને ફરીથી પસાર કર્યા અને રાજ્યપાલને મોકલ્યા, પરંતુ તેમણે તમામ 10 વિધેયકો રાષ્ટ્રપતિને મોકલી દીધા. બાદમાં, રાષ્ટ્રપતિએ આમાંથી 1 વિધેયકને મંજૂરી આપી, 7ને નકારી કાઢ્યા અને 2 પર કોઈ નિર્ણય લીધો નહીં.
હવે, સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશ બાદ આ 10 વિધેયકો મંજૂર ગણાશે
તમિલનાડુ મત્સ્ય યુનિવર્સિટી (સંશોધન) વિધેયક, 2020
તમિલનાડુ પશુ ચિકિત્સા અને પશુ વિજ્ઞાન યુનિવર્સિટી (સંશોધન) વિધેયક, 2020
તમિલનાડુ યુનિવર્સિટી કાયદો (સંશોધન) વિધેયક, 2022
તમિલનાડુ સિદ્ધ ચિકિત્સા યુનિવર્સિટી વિધેયક, 2022
તમિલનાડુ ડૉ. એમ.જી.આર. ચિકિત્સા યુનિવર્સિટી, ચેન્નાઈ (સંશોધન) વિધેયક, 2022
તમિલનાડુ કૃષિ યુનિવર્સિટી (સંશોધન) વિધેયક, 2022
તમિલ યુનિવર્સિટી (બીજું સંશોધન) વિધેયક, 2022
તમિલનાડુ યુનિવર્સિટી કાયદો (બીજું સંશોધન) વિધેયક, 2022
તમિલનાડુ સિદ્ધ ચિકિત્સા યુનિવર્સિટી વિધેયક, 2022
તમિલનાડુ મત્સ્ય યુનિવર્સિટી (સંશોધન) વિધેયક, 2023
આ પણ વાંચો-શું પીએમ મોદી સંઘ હેડક્વાર્ટર નાગપુર સંબંધ મજબૂત કરવા પહોંચ્યા છે?
