- શું પીએમ મોદી સંઘ હેડક્વાર્ટર નાગપુર સંબંધ મજબૂત કરવા પહોંચ્યા છે?
રવિવારે વડા પ્રધાન મોદી આરએસએસ મુખ્યાલય પહોંચ્યા. આ પ્રકારની પહેલી મુલાકાત છે, જ્યારે કોઈ પ્રધાનમંત્રી ત્યાં પહોંચ્યા છે. આ પહેલા મોદીએ દીક્ષાભૂમિની પણ મુલાકાત લીધી હતી, જ્યાં ડૉ. બી.આર. આંબેડકરે 1956માં બૌદ્ધ ધર્મ અપનાવ્યો હતો. આ દરમિયાન મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસ અને કેન્દ્રીય મંત્રી નીતિન ગડકરી પણ હાજર હતા. હિન્દુ નવા વર્ષની શરૂઆતના પ્રસંગે સંઘના પ્રતિપદા કાર્યક્રમ માટે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી નાગપુર પહોંચ્યા છે. જોકે, મોદીની આ મુલાકાતનો હેતુ રાજકારણથી અલગ નથી.
પીએમ મોદીએ RSSના સ્થાપક કેશવ બલિરામ હેડગેવાર અને બીજા સરસંઘચાલક (મુખ્ય) એમએસ ગોલવલકરને સમર્પિત સ્મૃતિ મંદિરની મુલાકાત દરમિયાન હિન્દીમાં સંદેશ લખ્યો હતો. મોદીએ લખ્યું, “આરએસએસના બે મજબૂત સ્તંભોનું સ્મારક લાખો સ્વયંસેવકો માટે પ્રેરણારૂપ છે જેમણે પોતાને રાષ્ટ્રની સેવામાં સમર્પિત કર્યા છે.” પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે તેઓ સ્મારકોની મુલાકાત દરમિયાન “અભિભૂત” થયા હતા.
મોદી છેલ્લે 2013 માં ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી તરીકે સેવા આપતા હતા ત્યારે RSS મુખ્યાલયમાં બેઠક માટે ગયા હતા. 2024ની લોકસભા ચૂંટણી પહેલા ભાજપ અને સંઘ વચ્ચેના તણાવને ધ્યાનમાં રાખીને આ મુલાકાત મહત્વપૂર્ણ છે. ભાજપના વડા જે પી નડ્ડાએ તે જ લોકસભા ચૂંટણી દરમિયાન કહ્યું હતું કે પાર્ટીને હવે આરએસએસના સમર્થનની જરૂર નથી. ત્યારથી RSS અને ભાજપ બંનેએ પોતાના સંબંધો સુધારવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
જોકે, લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપને સંપૂર્ણ બહુમતી ન મળવી અને RSSનો મર્યાદિત સક્રિય ટેકો આ માટે જવાબદાર માનવામાં આવ્યો. તે પછી, હરિયાણા, મહારાષ્ટ્ર અને દિલ્હીની વિધાનસભા ચૂંટણીઓમાં, સંઘે ભાજપને ચૂંટણી જીતવામાં મદદ કરી. તે પછી, બંને સંગઠનો (ભાજપ-સંઘ) વચ્ચે વાતચીત અને સંકલન વધુ તીવ્ર બન્યું. મોદી તે તાકાતને આગળ વધારવા માટે ગયા છે. આ દર્શાવે છે કે ભાજપ પોતાના વૈચારિક મૂળથી દૂર રહેવા માંગતો નથી.
ભાજપના નવા રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષની નિમણૂક એપ્રિલ 2025 માં થવાની સંભાવના છે. જે.પી. નડ્ડાના કાર્યકાળ પૂરા થયા પછી આ નિર્ણય મહત્વપૂર્ણ રહેશે. નાગપુરમાં મોદી અને આરએસએસના વડા મોહન ભાગવત વચ્ચેની મુલાકાતને આ નિમણૂક પરની ચર્ચા સાથે જોડવામાં આવી રહી છે. આ મુલાકાત સૂચવે છે કે આ પ્રક્રિયામાં RSSનો પ્રભાવ ચાલુ રહેશે. સંઘના વલણને કારણે, ભાજપ હજુ સુધી તેના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ નક્કી કરી શક્યું નથી.
મહારાષ્ટ્ર ભાજપ માટે એક મહત્વપૂર્ણ રાજ્ય છે, જ્યાં તાજેતરના વર્ષોમાં તેની સ્થિતિ પડકારજનક રહી છે. આ પ્રવાસ દ્વારા મોદીએ માત્ર RSS કાર્યકરોને પ્રેરણા આપવાનો પ્રયાસ કર્યો ન હતો, પરંતુ રાજ્યમાં પાર્ટીનો પાયો મજબૂત કરવાનો સંદેશ પણ આપ્યો હતો. દીક્ષાભૂમિની મુલાકાત દલિત સમુદાય પ્રત્યે સરકારની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે, જે મહારાષ્ટ્ર અને દેશવ્યાપી રાજકારણમાં મહત્વપૂર્ણ છે.
હિન્દુત્વનું પ્રદર્શન
જોકે, કોઈપણ વડા પ્રધાન ભારતના દરેક ધર્મ, જાતિ, સમુદાય માટે કામ કરે છે. પરંતુ ભાજપ સત્તામાં આવ્યા પછી તેના બધા નેતાઓ હિન્દુત્વ સાથે જોડાવાની કોઈ તક જવા દેતા નથી. મોદી પણ તેમનાથી પાછળ નથી. વડાપ્રધાન મોદી ખુલ્લેઆમ હિન્દુત્વનો પ્રચાર કરી રહ્યા છે, તેમના ભાષણો હિન્દુત્વ વિચારધારાની આસપાસ ફરે છે. આરએસએસ મુખ્યાલયમાં જવું એ પણ હિન્દુત્વ વિચારધારાના એજન્ડાને આગળ વધારવાનું પ્રતીક છે. આનાથી ભાજપની તે રણનીતિ મજબૂત બને છે જેમાં તે પોતાની વૈચારિક ઓળખ જાળવી રાખવા માંગે છે.
RSS તેના 100 વર્ષ પૂર્ણ કરવા જઈ રહ્યું છે અને આ પ્રસંગે મોટા પાયે સંગઠનાત્મક અને સામાજિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરી રહ્યું છે. મોદીની આ મુલાકાત તેને રાજકીય સમર્થન અને વ્યાપક માન્યતા આપવાની નિશાની છે. જેના કારણે ભાજપમાં સંગઠનનો પ્રભાવ વધુ વધી શકે છે.
જોકે, નરેન્દ્ર મોદીની નાગપુર મુલાકાત માત્ર ઔપચારિકતા નથી પરંતુ તે ભાજપ અને આરએસએસ વચ્ચેના ઊંડા વૈચારિક અને રાજકીય જોડાણનો પુરાવો છે. આ મુલાકાતનો ઉદ્દેશ્ય તણાવ દૂર કરવાનો અને ભાજપના ભાવિ નેતૃત્વ અને વ્યૂહરચના પર RSSના પ્રભાવને રેખાંકિત કરવાનો છે.
નાગપુરમાં ડૉ. હેડગેવાર સ્મૃતિ મંદિર અને દીક્ષાભૂમિની મુલાકાત લીધા બાદ, પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ માધવ નેત્રાલય પ્રીમિયમ સેન્ટર બિલ્ડિંગનો શિલાન્યાસ કર્યો. આ ઇમારત માધવ નેત્રાલય આઇ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અને રિસર્ચ સેન્ટરનું વિસ્તરણ છે, જે નાગપુરમાં 2014 માં સ્થપાયેલી એક અગ્રણી નેત્ર ચિકિત્સા સુવિધા છે.
આ સંસ્થાની સ્થાપના આરએસએસના બીજા સરસંઘચાલક એમએસ ગોલવલકરની યાદમાં કરવામાં આવી હતી, જેમણે સ્થાપક ડૉ. કેશવ બલિરામ હેડગેવારના સ્થાને આ પદ સંભાળ્યું હતું. ઉદ્ઘાટન સમયે વડા પ્રધાન સાથે આરએસએસના વડા મોહન ભાગવત પણ હાજર હતા.
આ પણ વાંચો- રાજસ્થાનમાં હિન્દુ દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓ કેમ તોડવામાં આવી રહી છે?
